كولر گازي، كولري است كه با تبديل گاز به مايع و سپس مايع به گاز توليد سرما ميكند (گرما را مي‌گيرد). كولر گازي را ويليس كرير در سال ۱۹۰۲ ميلادي اختراع كرد.
محتويات
۱ انواع كولرهاي گازي
۱.۱ كولرهاي دوتكه
۱.۲ كولر گازي پرتابل
۱.۳ كولر گازي پنجره‌اي
۲ چگونگي سرماسازي
۳ مقايسه با كولر آبي
۴ جستارهاي وابسته
۵ منابع
انواع كولرهاي گازي
كولرهاي گازي معمولاً در چند مدل ساخته مي‌شوند:
كولرهاي يك تكه يا پنجره‌اي
كولرهاي دو تكه (اسپليت)
كولرهاي پرتابل (قابل حمل)
كولرهاي ايستاده
كولرهاي سقفي يا كاستي
كولرهاي داكتي يا كانالي
كولرهاي چند شعبه يا مولتي
كولرهاي دوتكه
Air cond ext block.jpg
كولرهاي دوتكه يا اسپليت‌ها از دو واحد مجزا ساخته مي‌شوند، يونيت خارجي شامل كمپرسور و كندانسور است كه در خارج از ساختمان نصب مي‌گردد و يونيت داخلي كه واحد تبخير (اواپراتور) در آن جاي دارد در داخل ساختمان جاي مي‌گيرد.يونيت خارجي و يونيت يا پنل داخلي توسط دولولهء مسي يا آلومينيومي به همديگر مرتبط هستند.لولهء باريكتر گاز سرد را از يونيت بالا به يونيت داخلي منتقل ميكند و لوله ضخيمتر كار خروج وانتقال گاز گرم را به يونيت و كمپرسور بالا به عهده دارد. اين كولرها معمولاً داراي دستگاه كنترل از راه دور هستند.[۱] اين نوع كولرها شامل دو مدل معمولي و اينورتر مي‌شوند كه در مدل اينورتر تا حداكثر شصت درصد (البته در شرايط ايده‌آل) از مصرف انرژي را نسبت به مدل معمولي كاهش مي‌دهد.
كولر گازي پرتابل
كولر گازي پرتابل يا قابل حمل، در ظرفيت‌هاي پايين ساخته مي‌شود و داراي حالت گرمايش نيز هست. اين مدل كولر گازي داراي ريموت كنترل است و به دليل شكل آن، براي فضاهاي كوچك اجاره‌اي يا استفاده موقت استفاده مي‌شود. تمام بخش‌هاي مختلف كولر گازي از جمله كندانسور، اواپراتور و... در يك مجموعه جا گرفته‌اند و در حالت سرمايش، گرماي موتور از طريق لوله خرطومي پشت دستگاه به بيرون انتقال پيدا ميكند. در نتيجه، اين لوله خرطومي بايد به پنجره يا منفذي كه هوا را به بيرون انتقال مي‌دهد وصل گردد. در غير اين صورت، گرماي خارج شده از هوا دوباره از طريق همين لوله خرطومي به فضا برمي گردد و كار تهويه و سرمايش به درستي انجام نمي‌شود. اما در حالت گرمايش، نيازي به اين كار نيست. گرمايش در اين نوع كولر گازي از طريق هيتر انجام مي‌شود كه زياد مقرون به صرفه نيست. اما امكان استفاده از اين حالت در كولر گازي پرتابل در نظر گرفته شده است.
كولر گازي پنجره‌اي
اين كولر گازي‌ها به دليل نداشتن ريموت كنترل و نداشتن حالت گرمايش، كمتر مورد استفاده قرار مي‌گيرند. كولر گازي پنجره‌اي داراي ايراداتي است. از معايب اين نوع كولر گازي، نداشتن ريموت كنترل و مصرف بالاي برق و ايجاد سر و صداي زياد است.
چگونگي سرماسازي
داخل يونيت خارجي دستگاه يك كمپرسور گاز و يك كندانسور و يك فن خنك كننده كندانسور مي باشد كه عملكرد آن همانند يخچال و فريزر مي باشد. بدين صورت كه كمپرسور گاز را كمپرس كرده و راهي كندانسور و سپس از طريق لوله هاي رابط به يونيت داخلي مي رساند كه داخل لوله هاي مويين اين گاز متراكم مي شود و باعث مي شود گاز از حالت فشرده خارج شود و در كوئل(اواپراتور) گردش نمايد. گازي كه در كوئل ميچرخد، در حال جوشيدن است كه گرماي مورد نياز خود براي جوشش را از مولكولهاي هواي گرمي كه به فين هاي كوئل برخورد ميكند بدست مي‌آورد، بنابراين مولكولهاي هوا سرد شده و سبب كاهش دماي محيط مي‌شود، سيكل حركت هواي محيط كه به صورت بسته انجام مي‌شود به عهده فن (blower) مي‌باشد.
مقايسه با كولر آبي
كولر گازي در صنعت تهويه و تبريد از جايگاه خاصي برخوردار است. زيرا:
به سرعت از گرماي محيط مي‌كاهد و در واقع تهويه مطبوع را حاصل ميكند، زيرا هم رطوبت، هم دما را كاهش مي‌دهد و هم با داشتن فيلتر ذرات معلق در هوا را با فيلتر خود از هواي اتاق جدا ميكند.
برخلاف كولرهاي آبي، رطوبت را افزايش نمي‌دهد. يعني تهويه مطبوع را حاصل نمي‌كند. كولر گازي از اين جهت براي محيط‌هاي شرجي بسيار مناسب است.
مصرف انرژي كولر گازي بيشتر از كولر آبي است.
كولر گازي در واقع يك موتور گرمايي هست كه گرما را از محيط سرد به محيط گرمتر يا بيرون انتقال مي‌دهد؛ ولي كولر ابي يا كولر تبخيري گرماي محيط را به آب كه مجبور به تبخير مي‌شود در كابين كولر انتقال مي‌دهد.
در محيطي كه كولر گازي نصب مي‌شود مكان بايد ايزوله باشد با محيط بيرون؛ ولي در كولر ابي محيط ايزوله معنا ندارد چون كولر ابي بايد در محيط بيرون نصب باشد.
چرخه انتقال گرما در كولر گازي مي‌تواند معكوس شود و از آن مي‌توان بعنوان بخاري نيز استفاده كرد؛ ولي در كولر ابي اين امكان وجود ندارد.